Agroekologia. Jak budować lokalne i sprawiedliwe systemy żywnościowe
Wtorek, 18.04.2023. Alina Pękalska
Agroekologia. Jak budować lokalne i sprawiedliwe systemy żywnościowe
Fot. Peter Wendt on Unsplash
Agroekologia jest dość szeroko zarysowaną koncepcją, która szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zmienić i naprawić współczesny system żywnościowy i życie obszarów wiejskich, zniszczonych przez rolnictwo przemysłowe. Stanowi też formę oporu wobec aktualnego systemu gospodarczego, którego głównym celem jest zysk finansowy. Koncepcja agroekologii wykracza więc daleko poza zbiór technik i sposobów produkcji żywności.
Agroekologia to kompleksowy system wartości i działań obejmujący cały łańcuch produkcji i dystrybucji żywności, według którego systemy rolne powinny naśladować poziom różnorodności biologicznej i funkcjonowanie naturalnych ekosystemów.
 
Agroekologia mówi także o prawie ludzi do ich rdzennej ziemi, prawie do korzystania z lokalnych, naturalnych zasobów oraz dąży do naprawy stosunków społecznych poprzez wspieranie wartości wspólnotowych, m.in. budowanie lokalnych systemów żywnościowych. Kontrolę nad produkcją i dystrybucją żywności widzi w rękach lokalnych producentów, stawia także na przejrzyste relacje pomiędzy producentami a konsumentami, które mają opierać się na solidarnym dzieleniu korzyści i ryzyka związanych z produkcją rolną. Jest więc także ruchem zaangażowanym politycznie: wymaga przekształcenia struktur władzy w społeczeństwie, tworzenia zdecentralizowanego zarządzania systemami rolnymi i żywnościowymi oraz zwiększania udziału producentów żywności i konsumentów w podejmowaniu decyzji.
 
Założenia Agroekologii opierają się na 11 filarach zawartych w Deklaracji Międzynarodowego Forum na rzecz Agroekologii, które odbyło się w Centrum Nyéléni w Mali w lutym 2015 roku. Forum zainicjowały organizacje producentów żywności w ramach prac Międzynarodowego Komitetu Planowania ds. Suwerenności Żywnościowej.
 
 
Działania w ramach agroekologii są też odpowiedzią na potrzebę adaptacji systemu żywnościowego do zmian klimatu. Sektor spożywczy odpowiada dziś za około 40% globalnej emisji gazów cieplarnianych, wysiedlenia wielu społeczności i niszczenie siedlisk przyrodniczych. Agroekologia podpowiada jak mechanizmy produkcji, konsumpcji i dystrybucji zmienić, aby nie zagrażały kondycji naszej planety:
 
  • Krótsze łańcuchy dostaw, zrównoważona produkcja i mniej odpadów odgrywają rolę w zapobieganiu globalnemu ociepleniu.
  • Uczciwe zarządzanie zasobami, wsparcie naturalnych procesów upraw, nawożenia i zarządzania gospodarstwami, zakończenie niebezpiecznych praktyk, takich jak monokultury i stosowanie pestycydów, pomoże przywrócić bioróżnorodność.
  • Stosowanie w uprawach zadrzewień i polikultur zmniejsza podatność plonów na zmieniające się czynniki atmosferyczne i ataki szkodników.
  • Stosowane w agroekologii praktyki produkcyjne takie jak uprawa międzyplonów, agroleśnictwo, kompostowanie, naturalne nawożenie, stosowanie lokalnych nasion i pasz poprzez wspieranie mikroorganizmów żyjących w glebie, wspomagają jej kondycję, recykling składników odżywczych, retencję wód i różnorodność biologiczną.
 
Znaczenie i potencjał agroekologii zostały uwidocznione podczas kryzysu żywnościowego wywołanego przez wojnę w Ukrainie, a także przez potrzebę stosowania zrównoważonego podejścia do rolnictwa, które zmniejszy zależność sektora rolnego od środków produkcji spoza UE.[i] Staje się także coraz bardziej jasne, że aby sprostać wyzwaniom związanym ze zmianą klimatu, utratą różnorodności biologicznej i degradacją gleby, potrzebne są inne niż konwencjonalne podejścia do rolnictwa. Postulaty agroekologii wydają się w tym kontekście właściwym kierunkiem działania, szansą na długotrwałe zmiany na rzecz bardziej sprawiedliwego systemu żywnościowego i przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu.
 
 

Dowiedz się więcej o agroekologii

 
 

Dołącz do #ActionWeek2023

 
 

Zmieniaj prawo!

 
Okazją do zmian na lepsze jest nowa dyrektywa UE w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD). Opublikowany projekt zawiera jednak sporo dziur, które mogą uniemożliwić osiągnięcie pozytywnego wpływu dyrektywy, jakiego potrzebują ludzie i planeta. Już 24 lub 25 kwietnia 2023 odbędzie się głosowanie w tej sprawie w Parlamencie Europejskim. Wszyscy, jako Europejski i Europejczycy mamy na to wpływ. Wystarczy, że napiszesz do swojego europarlamentarzysty/tki. Niech usłyszy Twój głos!
 
 
 
Bibliografia:
 
Komentarze
Jeżeli nie widzisz tego obrazka kliknij odśwież i spróbuj ponownie

Projekty