Biznes czekoladowy jest niemal zupełnie zdominowany przez korporacje międzynarodowe, takie jak Nestlé, Mars, czy Cadbury. Zamówienia na wielkie partie ziarna kakaowego są składane pośrednikom, zarabiającym wysokie prowizje. Plantatorzy kakao w Afryce Zachodniej czy Ameryce Środkowej nie uczestniczą w podziale zysków, jakie przynosi sprzedaż czekolady w krajach bogatych. Między cenami skupu ziarna, a cenami gotowych wyrobów w sklepach istnieje wielka dysproporcja. Rolnicy, znajdujący się na samym końcu łańcucha dochodów, otrzymują nie więcej niż 1% ceny, jaką płacimy za czekoladę. Ceny kakao nie są bowiem ustalane przez tych, którzy je produkują, ale na giełdach Londynu i Nowego Jorku. Są one bardzo zmienne, co utrudnia opracowanie stabilnej polityki handlowej krajów ubogich, skąd pochodzi większość dostaw.

Nieustannie spadające ceny ziarna kakaowego zmuszają też plantatorów do zmniejszania kosztów produkcji. Najbardziej cierpią na tym pracownicy. Niemal 50% światowej produkcji kakao pochodzi z Wybrzeża Kości Słoniowej, gdzie na plantacjach pracują dzieci-niewolnicy (czytaj więcej na str. 14). Sprawiedliwy Handel wyklucza pracę niewolniczą, stosuje stabilne, uczciwe ceny dla plantatorów i umożliwia im dostęp do rynków zbytu z pominięciem pośredników.

Batony czekoladowe wyglądają atrakcyjnie i są smaczne. Zaspokajają głód, a zawartość cukru dodaje energii. Mimo to ich wartość odżywcza jest niewielka. Przeciętny batonik czekoladowy zawiera ok. 25 g cukru, a od dawna wiadomo, że nadmiar cukru powoduje otyłość, choroby zębów i cukrzycę. Dużo zdrowiej jest zjeść baton zbożowy lub świeży owoc. Wiele wyrobów czekoladowych zawiera też różne dodatki chemiczne, w tym sztuczne aromaty i barwniki. Prowadzone są badania naukowe w celu określenia pozostałości w czekoladzie środków ochrony roślin, pomimo zaawansowanych procesów produkcyjnych.

Drzewa kakaowe są silnie opryskiwane pestycydami, co ma je chronić przed infekcjami i chorobami roślin, atakującymi uprawy w Afryce i Ameryce Łacińskiej. Wysokie stężenie środków chemicznych wywołuje zatrucia i choroby robotników, którzy pracują na plantacjach bez odpowiedniej odzieży ochronnej i przeszkolenia BHP. Konwencjonalne uprawy kakao niszczą naturalne ekosystemy. Uprawy ekologiczne, promowane m.in. przez Sprawiedliwy Handel, przynajmniej w pewnym stopniu chronią środowisko, np. poprzez sadzenie drzewek w cieniu naturalnego lasu i unikanie wykorzystywania powierzchni po wyrębie lasów deszczowych.