Dostrzegając niską efektywność istniejących przepisów, a także częste rozbieżności w ich stosowaniu na poziomie krajowym i regionalnym, Komisja Europejska postanowiła stworzyć zintegrowany plan działania, zmierzający do poprawy oddziaływania produktów na środowisko przez cały okres ich użytkowania, promowania i stymulowania zapotrzebowania na lepsze produkty i lepsze technologie produkcji oraz pomagania konsumentom w dokonywaniu lepszych wyborów. Plan ten ma stanowić uzupełnienie istniejących przepisów i wytycznych, wpłynąć na poprawę ich spójności i współdziałania oraz zaproponować nowe sposoby podejścia i działań tam, gdzie dotychczasowe regulacje się nie sprawdziły lub w miejscach gdzie takich norm zabrakło.
Zgodnie z projektem, dyrektywa z 2005r. dotycząca ekoprojektowania i obejmująca swoim zasięgiem produkty zużywające energię, zostanie rozszerzona na artykuły nie wykorzystujące energii, takie jak ubrania, obuwie, meble, środki czystości, okna, drzwi, materiały izolacyjne, urządzenia irygacyjne, wyroby betonowe i płyty gipsowe. Pod uwagę będzie brany przede wszystkim stopień w jakim dany produkt wykorzystuje energię i zasoby naturalne. Duży nacisk kładziony jest na stopniowe rezygnowanie z materiałów niebezpiecznych i zagrożonych. Zmieniona dyrektywa określi minimalne wymagania, które będą musiały zostać spełnione, aby produkt był dopuszczony do obrotu na rynku unijnym. Wprowadzone zostaną również dobrowolne wskaźniki oddziaływania na środowisko dla wszystkich kategorii produktów. Standardy te będą poddawane regularnej ocenie, a dodatkowe kontrole będą przeprowadzane w przypadku istotnej zmiany sytuacji rynkowej. Ma to zapewnić firmom dogodne warunki do opracowywania i udoskonalania swoich produktów.
Kolejnym krokiem w kierunku promowania zrównoważonej produkcji ma być Eko-etykieta, która stanowi uzupełnienie dyrektywy ekoprojektowania oraz dyrektywy dotyczącej znakowania efektywności energetycznej. Będzie to dobrowolna „etykieta doskonałości” odnosząca się do szerokiego spektrum produktów i usług. Ma ona rekomendować produkty, a także informować o stopniu w jakim spełniają one minimalne wymogi oraz o wskaźnikach oddziaływania na środowisko. Proces jej uzyskiwania ma być usprawniony i uproszczony. Według obecnie obowiązujących przepisów, eko-etykiety są przyznawane nowym produktom w drodze głosowania, podczas którego eksperci z krajów członkowskich akceptują lub odrzucają propozycję Komisji. Słuszność tej procedury została poddana w wątpliwość 24 kwietnia br., gdy Europejskie Biuro Ochrony Środowiska oskarżyło Komisję o próbę podważenia zasadności eko-etykiet, po tym jak usiłowano ją przyznać „substancjom problematycznym”, takim jak środki opóźniające spalanie czy biocydy.
Ujednolicone standardy oddziaływania na środowisko oraz kategorie etykiet mają stanowić punkty odniesienia dla działań motywacyjnych i zamówień publicznych. Dyrektywa dotycząca znakowania efektywności energetycznej nałoży na władze publiczne obowiązek zamawiania produktów spełniających pewne minimalne wymogi w zakresie kategorii etykietowania oraz będących w zgodzie z zasadami rynku wewnętrznego i konkurencyjności. Dokument ten określi także w jakim stopniu Wspólnota lub kraje członkowskie mogą stosować motywacje podatkowe lub finansowe.
Do wdrożenia nowej taktyki niezbędna jest wnikliwa analiza rynku oraz rozpowszechnianie informacji o wymaganych standardach. Komisja zamierza dostarczyć władzom publicznym niezbędne wytyczne oraz narzędzia do „uekologicznienia” ich zamówień. Wśród tych pomocy znajdą się m.in. wspólne kryteria ochrony środowiska czy wzory specyfikacji przetargowych spełniające wymogi prawne rynku wewnętrznego. Niezbędne jest także promowanie „zielonych” produktów wśród producentów, pośredników oraz klientów indywidualnych.
W celu rozpowszechnienia planowanych działań, wzmocnienia i przyspieszenia ich efektów Komisja planuje m.in.:
- promowanie dążenia do zwiększenia wydajności zasobów (prowadzi to do zmniejszenia zależności od materiałów nieprzetworzonych, zachęca do recyklingu i znacząco zmniejsza koszty działalności wpływając na zwiększenie wydajności i poprawę konkurencyjności gospodarki);
- zrewidowanie przepisów dotyczących Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS) w celu zwiększenia udziału firm, przedsiębiorstw i instytucji w procesie ciągłego doskonalenia swojej działalności na korzyść środowiska oraz zredukowania problemów administracyjnych i kosztów dla MŚP;
- promowanie eko-innowacyjności;
- ustanowienie systemu weryfikacji technologii środowiskowych opartego na ocenie niezależnych ekspertów;
- opracowanie polityki branżowej dla sektora ochrony środowiska;
- dodatkową pomoc dla MŚP (m.in. doradztwo i szkolenia w zakresie oszczędzania energii oraz zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska).
Ponadto Komisja zamierza promować na arenie międzynarodowej przykłady dobrych praktyk w zakresie zrównoważonej konsumpcji i produkcji, a także wspierać handel międzynarodowy towarami i usługami przyjaznymi dla środowiska.
Na rok 2011 zaplanowano sprawdzenie stopnia realizacji założeń tego projektu oraz publikację raportu z postępu ich wdrażania.