Dlaczego 3R?

3R czyli reduce, reuse, recycle kolejno oznaczają: Ograniczajmy zużycie odpadów (Reduce) – Używajmy wielokrotnie (Reuse) – Odzyskujmy (Recycle).

Zasada 3R promuje zdrowy dla środowiska styl życia, konsumpcji dóbr i traktowania odpadów. Kolejność tych wyrazów nie jest przypadkowa, Największe korzyści dla środowiska niesie ograniczanie nadmiernej konsumpcji oraz wielokrotne użycie – czyli jak najpóźniejsze uznanie produktu za odpad. Wreszcie ich odzyskiwanie pomaga ograniczyć obciążenia środowiska związane z pozyskaniem produktu z surowców pierwotnych i wspomnianą wcześniej akumulacją odpadów.

Reduce – Zadamy małym konsumentom pytanie: czy jest jakiś sposób na tony zalegających odpadów? Dowiedzą się, że najlepszym rozwiązaniem jest zrezygnowanie z rzeczy, których tak naprawdę nie potrzebujemy. Zastanówmy się, ile korzyści mogą przynieść rozsądnie wydane pieniądze. Mniejsze zakupy to mniejsze wydatki i mniej odpadów.

Unikajmy produktów nadmiernie i  niepotrzebnie opakowanych. Bierzmy do sklepu własną torbę wielorazowego użytku. Nie kupujmy prezentów opakowanych w zbędne ozdobne papiery i folie. W pracy i szkole pijmy herbatę ze swojego porcelanowego kubka.

Reuse – W przypadku tej literki dzieci zastanowią się, jak możemy ponownie użyć przedmioty z których codziennie korzystamy. Kartki zadrukowane z jednej strony możemy użyć ponownie drukując na nich z drugiej strony lub na notatki. Słoiki nieskończenie mogą nam służyć do przechowywania domowych przetworów, a pudełka po lodach jako pojemniki do przechowywania żywości w lodówce. Wielokrotne użycie to też oddawanie do użytku innym –coś co wydaje nam się kompletnie bezużyteczne dla kogoś może być nieosiągalne i cenne.

Recycle – Jeśli nie zdołamy ograniczyć, to użyjmy ponownie, jeśli nie uda nam się użyć ponownie – oddajmy do recyklingu. Stare gazety, których już nikt nie będzie czytał, plastikowe kubeczki po jogurtach, opakowania po kosmetykach, butelki po napojach, puszki – oddajmy do selektywnej zbiórki wrzucając do odpowiednich pojemników na plastik, metal, szkło. Nie kupujmy produktów wykonanych z kilku surowców tworzących nierozerwalną całość (np. opakowania kartonowe typu Tatra Pak składające się z papieru i plastiku), gdyż ich odzysk jest w Polsce praktycznie niemożliwy. Na terenie szkół, budynków administracji publicznej, w aptekach, sklepach znajdziemy także miejsca, gdzie można wyrzucić odpady niebezpieczne: akumulatory, baterie czy leki. W ramach Akademii 3 R uczestnicy m.in. dowiedzą się o odpowiednim przygotowaniu odpadów do segregacji.

Najwięcej odpadów to opakowania

Jak wskazują badania przeprowadzone przez Europejską Agencję Ochrony Środowiska, wzrost ilości odpadów jest jednym z najważniejszych problemów środowiskowych Unii Europejskiej. Kraje członkowskie Unii wytwarzają rocznie ok. 1,3 miliarda ton odpadów. Dużą cześć odpadów stanowią odpady opakowaniowe. Ich ilość wzrasta lawinowo z roku na rok. Różnego rodzaju kartoniki, torebki, butelki, puszki i słoiki stanowią do 60% zawartości europejskich wysypisk śmieci. Produkty te mają bardzo krótki „czas życia” i najczęściej są wykorzystywane jednorazowo, co oznacza konieczność ciągłego pozyskiwania surowców niezbędnych do ich wytwarzania (ropa, aluminium, drewno itp.).

W Polsce problem widoczny jest na coraz szerszą skalę. Przeciętnie w ciągu roku każdy Polak pozbywa się 34 kg zużytych opakowań. Ich ilość gwałtownie się zwiększa. Po zakupionych produktach pozostawiamy co roku 496 tys. ton opakowań papierowych i kartonowych, 430 tys. ton szkła, 264 tys. ton tworzyw sztucznych i 136 tys. ton metali*. Rocznie przeciętny Kowalski wytwarza średnio ok. 350 kg odpadów – może warto zastanowić się nad ograniczeniem bezmyślnego kupowania opakowanych rzeczy, skoro opakowanie wyląduje w koszu na śmieci zaraz po przyniesieniu zakupu do domu ? Nie chodzi o zupełne powstrzymanie się od robienia zakupów, ale wydawanie pieniędzy w sposób przemyślany i nieszkodliwy dla środowiska. Opróżniając kosz na śmieci pozbywamy się odpadów – przyroda nie pozbędzie się ich tak łatwo.

Tymczasem lobby producentów opakowań zablokowało proekologiczne zapisy w opracowywanej ustawie o odpadach. Producenci aluminiowych puszek, plastikowych butelek, kartonowych opakowań wzmacnianych aluminium i plastikiem zyskali w Polsce warunki nieporównywalnie lepsze do tych, jakie stwarzają inne kraje rozwinięte. Jest to związane przede wszystkim ze słabym ruchem ekologicznym w Polsce i niskim poziomem edukacji ekologicznej i konsumenckiej społeczeństwa.

Brak świadomości konsumentów jest kluczowym problemem w walce z rosnącą górą odpadów. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez OBOP, aż 3/4 Polaków nie segreguje odpadów. Jeszcze gorzej sprawa wygląda w zakresie podejmowania odpowiedzialnych wyborów konsumenckich w kontekście ograniczania powstawania odpadów. Często bywa tak, że chcielibyśmy segregować, jest w nas wewnętrzny imperatyw działania ekologicznego, ale …nie wiemy jak. Problemem jest również błędne przekonanie, że segregacja to wystarczające działanie na poziomie indywidualnym każdego konsumenta w kwestii odpadów. Nic bardziej mylnego ! Właśnie dwie pierwsze literki „R” są najistotniejsze dla środowiska. Kiedy na etapie tworzenia listy zakupów czy wejścia do sklepu zaczniemy zastanawiać się jak ograniczyć swój ślad ekologiczny, wtedy ta naprawdę ważą się losy naszej planety. Przesada? Wg badań ACR+ przygotowanych do Europejskiej kampanii „Waste Reduction Week” możemy ograniczyć nawet do 100 kg odpadów przy europejskiej średniej - 600 kg odpadów rocznie na mieszkańca naszego kontynentu !

Akademia 3R bawi i uczy

Co oferujemy w ramach Akademii  3R? Akademia 3R to pilotażowy program, który obejmie 150 klas w 10 województwach, w których znajdują się organizacje członkowskie Polskiej Zielonej Sieci. Dzieci i młodzież nauczą się odkrywać i poznawać tajniki marketingowe, które sprawiają, że kupujemy więcej niż potrzebujemy. Uczniowie dowiedzą się jak ponownie użyć to, co pozornie jest przeznaczone do jednorazowego użytku oraz usystematyzują swoją wiedzę w zakresie segregacji odpadów. Prócz oferowanej wiedzy, młodzi konsumenci będą mieli okazję do aktywizacji środowiska lokalnego, poprzez przeprowadzanie reportażów, wywiadów w szkole, w domu, w sklepikach osiedlowych i szkolnych, uwrażliwiając innych na tematykę odpadową. Będą próbowały zmienić swoje nawyki metodą „drobnych kroczków” : przyniesienie własnego kubka do szkoły, kupowanie produktów właściwie opakowanych w sklepiku szkolnym, czy noszenie własnej, wielorazowej torby na zakupy. By w pełni zaktywować wszystkie grupy biorące udział w pilotażowym programie, został opracowany dwuetapowy (regionalny i ogólnopolski) konkurs z atrakcyjnymi nagrodami, motywujący klasy do promowania idei Akademii 3R.

Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w programie Akademii 3 R. Już w tegoroczne wakacje rozpocznie się rekrutacja nauczycieli zainteresowanych wdrażaniem naszego pilotażowego programu. Rok szkolny 2009/2010 to okazja do zmobilizowania swojej klasy czy szkoły do zmiany konsumenckich nawyków poprzez naszą Akademię , a nasi doświadczeni edukatorzy będą wsparciem dla każdego nauczyciela, który wyrazi chęć wdrażania programu w swojej szkole.

Zapraszamy na strony internetowe poszczególnych organizacji członkowskich Polskiej Zielonej Sieci (wszystkie na www.zielonasiec.pl), by dowiedzieć się więcej oraz do zaglądania na stronę www.ekonsument.pl, by śledzić szczegóły kampanii.



 

*Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań