Od maja do czerwca 2013 Greenpeace zakupił 82 produkty odzieżowe w sklepach firmowych lub u autoryzowanych sprzedawców dostępne w 25 różnych krajach. Zakupione produkty przebadano w Laboratorium Badawczym Greenpeace na Uniwersytecie Exeter w Wielkiej Brytanii, skąd zostały przekazane do niezależnych akredytowanych laboratoriów badawczych.

 

Wszystkie produkty zbadano pod kątem zawartości etoksylatów nonylofenolu (NPE). W niektórych produktach sprawdzono również zawartość ftalanów, związków organotyny, polifluorków (PFC) oraz antymonu. Chemikalia te, utylizowane z fabryk zanieczyszczających środowisko wprost do rzek w dużych ośrodkach produkcyjnych w Chinach i Indonezji, wpływają nie tylko na lokalne społeczności. Wypłukiwane są również z naszych ubrań podczas prania i zanieczyszczają lokalne systemy wodne.

 

Opisany w raporcie „A Little Story About the Monsters In Your Closet” niebezpieczny koktajl tych substancji ma znaczący negatywny wpływ na dziką przyrodę – niektóre z nich znane są z wpływu na męskie osobniki ryb, które w zetknięciu z tymi związkami przejmują cechy osobników damskich. Co więcej, opisywane związki chemiczne dostają się do naszych organizmów wraz ze spożywanym jedzeniem i wodą oraz wdychanym powietrzem, i stanowią zagrożenie dla naszego układu odpornościowego, rozrodczego i hormonalnego.

 

Etyksolaty nonylofenolu (NPE) to grupa związków chemicznych, które rozpadają się w środowisku na niebezpieczne nonylofenole (NP) – toksyczne związki zakłócające pracę układu hormonalnego, które są trwałe (zalegają w środowisku naturalnym przez długi czas) i mają zdolność do bioakumulacji (gromadzenia się w tkankach ludzi i zwierząt). NPE wykryto w 50 z 82 analizowanych produktów na poziomie od 1 mg/kg aż do 17 000 mg/kg. Marki, w których produktach wykryto największy poziom NPE (powyżej 1 000 mg/kg) to C&A, Disney i American Apparel. W produktach Burberry poziom NPE wynosił niewiele mniej – 780 mg/kg.

 

Ftalany znane są ze swej szkodliwości dla rozwoju układu rozrodczego u ssaków. Są stosowane głównie jako plastyfikatory lub zmiękczacze w tworzywach sztucznych, szczególnie w PCV. Ftalany wykryto w 33 z 35 analizowanych produktów z wydrukami z plastizolu. Dwie z badanych próbek zawierały stężenia ftalanów dużo wyższe od pozostałych. Były to: t-shirt dziecięcy marki Primark sprzedawany w Niemczech i body dziecięce firmy American Apparel sprzedawane w USA. Poziomy wykrytych ftalanów znacznie przewyższają te dozwolone w zabawkach i artykułach pielęgnacyjnych dla dzieci w ramach Dyrektywy 2005/84/WE, która nie ma niestety zastosowania do odzieży.

 

Polifluorki (PFC) mają negatywny wpływ na układ rozrodczy i odpornościowy u dorosłych i dzieci. Są stosowane w wielu procesach przemysłowych i produktach konsumenckich, w tym produktach tekstylnych i wyrobach skórzanych, z uwagi na ich właściwości chemiczne, takie jak np. zdolność do nieprzepuszczania wody. Jeden lub więcej związków zaliczanych do grupy związków PFC stwierdzono w każdym z 15 testowanych produktów. Trzy produkty marki adidas, płaszczyk dziecięcy Nike a także kurteczka Uniqlo miały stosunkowo wysokie stężenia PFC. Jak wykazało badanie w jednym ze strojów kąpielowych marki adidas wykryto stężenie jonowego PFC na poziomie wyższym niż limit 1 ug/m² ustanowiony przez Norwegię od 2014 roku. Poziom ten okazał się także wyższy od norm, które firma sama sobie narzuciła zgodnie z własną polityką bezpieczeństwa produktów.

 

Związki organotyny są toksyczne przy stosunkowo niskich poziomach ekspozycji. Mają wpływ na układ odpornościowy i układ nerwowy ssaków. W przemyśle włókienniczym są stosowane jako substancje biobójcze lub/i grzybobójcze w produktach takich jak skarpetki, buty i ubrania sportowe. Stosuje się je także jako stabilizatory wydruków plastizolowych. Organotyny stwierdzono w trzech artykułach z wydrukami z plastizolu (z 21 testowanych) i trzech artykułach obuwniczych (z pięciu testowanych). Najwyższe stężenia organotyn znaleziono w bucikach dla dzieci marek Puma i adidas. Dla wszystkich tych produktów stężenia organotyn były wyższe niż normy dobrowolnie ustanowione przez te firmy.

 

Antymon to toksyczny pierwiastek znany z tego, że w niektórych okolicznościach i przy wysokich stężeniach może wywoływać raka. Antymon wykazuje wiele podobieństw, zarówno w chemii jak i toksyczności, do arsenu. Związek ten podejrzewa się także o negatywny wpływ na układ odpornościowy ssaków, a także powodowanie podrażnień skóry i zaburzeń w funkcjonowaniu układu oddechowego. Antymon stosuje się jako katalizator przy produkcji poliestru. Antymon wykryto we wszystkich 36 wyrobach, wykonanych z poliestru, albo mieszanki poliestru i innych włókien.

 

Kampania Detox prowadzona przez Greenpeace od lipca 2011 (o której pisaliśmy tutaj, tutaj i tutaj) wzywa duże marki odzieżowe (w tym m.in. adidas, Primark, Disney i Burberry) do całkowitego zaprzestania uwalniania do środowiska niebezpiecznych związków chemicznych do 2020 roku. Dzięki naciskom opinii publicznej 18 znanych marek odzieżowych podjęło już wyzwania kampanii i poczyniło znaczne postępy w dążeniu do likwidacji szkodliwych substancji w produkcji.

 

Celem kampanii Greenpeace na Twitterze są obecnie trzy firmy – Primark, Disney oraz adidas. Do 28 stycznia 2014 na liście tej znajdowała się także luksusowa marka Burberry, która zdecydowała się pozbyć toksycznych substacji opisanych powyżej ze swoich produktów.

 

Osoby chcące wesprzeć kampanię, na stronie http://goo.gl/F1o5TM mogą wezwać @primark, @adidas oraz @disney do rozpoczęcia detoxu.

 

Pobierz pełną wersję raportu A Little Story About the Monsters In Your Closet