Fairphone – elektronika może być odpowiedzialna
Czwartek, 29.01.2015. Maciej Skinderowicz
W 2010 roku, na rynku europejskim pojawiła się nowa holenderska firma produkująca ”smartfony”. Największą jej zaletą i różnicą w stosunku do konkurencji jest to, że firma Fairphone dba o środowisko i ludzi. Nie chodzi tu tylko o konsumentów ale także o tych, którzy biorą udział przy produkcji telefonów.
Elektronika użytkowa a społeczeństwo i środowisko
Produkcja sprzętu elektronicznego jest działalnością, która ma więcej negatywnego wpływu na środowisko i społeczeństwo niż większość produktów dostępnych na rynku. Rozpatrując to z perspektywy całego cyklu życia produktu, problemów pojawia się jeszcze więcej. Szczególnie problematyczne są urządzenia, które często są zastępowane na nowsze modele czyli laptopy i telefony komórkowe. O ile w przypadku komputerów większość użytkowników stara się je naprawiać i upgrade’ować, to z telefonami sprawa wygląda przeważnie inaczej. W przypadku serwisowania jednym z głównym kryteriów jest koszt naprawy w stosunku do wartości sprzętu.
Okres gwarancyjny i czas umowy abonenckiej wyznaczają dwu lub trzy letni okres użytkowy. Po tym czasie często telefony zaczynają szwankować. Zazwyczaj z błahych powodów. Baterie są zużyte, niektóre klawisze przestają działać lub pojawiają się problemy z oprogramowaniem. Do tego dochodzi kwestia trendów i mody, która w dzisiejszych czasach ma olbrzymi wpływ na konsumentów. Sprzęt co raz szybciej ulega modyfikacji i modernizacji. Czy to ze względu na trendy we wzornictwie czy też z powodu nowych aplikacji i programów, które potrzebują nowego oprogramowania.
Przemysł IT jest połączony z całym spektrum problemów etycznych: pozyskiwanie surowców, warunki pracy i niska płaca w fabrykach, recykling zużytego sprzętu.
40 różnych minerałów
Bazą i szkieletem drobnej elektroniki jest przeważnie sztuczne tworzywo (stanowi ponad 50%) takie jak polietylen (PET), polichlorek winylu (PCW), polistyren oraz pleksiglas. Kilkanaście procent stanowią tworzywa ceramiczne. Pozostały skład telefonów to różne metale. Głównie miedź i żelazo ale również aluminium, cyna, cynk, chrom i nikiel a także metale mniej pospolite lub szlachetne jak tantal, wolfram, pallad, srebro i złoto. Do tego mogą dochodzić w śladowych ilościach pierwiastki ziem rzadkich, które są niezbędne do wyprodukowania nowoczesnych podzespołów elektronicznych. Ze względu na wyjątkowe właściwości fizyczne tych pierwiastków, nie da ich się jak na razie zastąpić innymi.
Pozyskiwanie niektórych minerałów wiąże się z poważnymi problemami społecznymi. W Demokratycznej Republice Kongo (DRK), w rejonach gdzie wydobywa się złoto, wolfram, tantal i cynę trwają konflikty zbrojne. Dodatkowo kopalnie, w których wydobywa się minerały, niezbędne do wyprodukowania elektroniki stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego oraz zdrowia pracowników. Często w takich miejscach wykorzystuje się dzieci do pracy w bardzo ciężkich warunkach. Większość firm produkujących elektronikę nie zwraca uwagi na powyższe problemy. Tym samym zwiększają one poziom problemów lokalnej ludności i umożliwiają wzbogacenie się uzbrojonych grup „zarządzających terenami kopalni”.
Bardzo ważną kwestią jest znajomość łańcucha dostaw poszczególnych surowców. Tym sposobem można wybierać właściwe i unikać tych źródeł, które niosą ze sobą konflikt społeczny i zagrożenie środowiska. Nie jest to łatwe.
Wydawać by się mogło, że najprostszym rozwiązaniem jest pozyskiwanie minerałów z innych źródeł. Jednak Fairphone realizuje ambitne założenie, które ma polepszyć warunki pracy i bezpieczeństwa właśnie w DRK. Firma chce być motorem zmian w regionach, które potrzebują tego najbardziej. Według Fairphone można to osiągnąć poprzez integrację jak największej ilości źródeł minerałów pozyskiwanych odpowiedzialnie, które można umieścić w łańcuchu dostaw. Koncentrację na DRK i kupowanie zasobów od inicjatyw lokalnych. Zwiększenie zatrudnienia w małych kopalniach. Wzrost rozwoju gospodarczego, stabilności i bezpieczeństwa w regionie. Relacje z partnerami, którzy gwarantują przejrzystość łańcucha dostaw. Zwiększanie świadomości konsumentów oraz przemysłu górniczego na temat alternatywnych i odpowiedzialnych rozwiązań. Dążenie do poprawy warunków pracy górników. Wyeliminowanie wykorzystywania dzieci w ciężkiej pracy oraz ograniczanie degradacji środowiska spowodowanej wydobywaniem minerałów
Projektowany z głową
Kolejnym wyzwaniem jest sposób konstruowania dzisiejszego sprzętu elektronicznego. Aby telefon był łatwy w naprawie i w recyklingu, musi być pod tym kątem zaprojektowany. Dzisiaj większość telefonów obecnych na rynku jest konstruowanych w sposób utrudniający przeprowadzenia tych czynności. Generuje to wysokie koszty serwisu, recyklingu i utylizacji. Zarówno ze względu na energochłonność oraz czasochłonność tych procesów.
Różne standardy wkrętów, śrubek i zaczepów umożliwiają naprawę tylko w oryginalnych punktach serwisowych, które często mają wygórowane ceny. Awaria jednej, taniej części może powodować wymianę całego, drogiego modułu. Taki typ projektowania nie był powszechnie stosowany w urządzeniach z końca XX wieku. Teraz wraz z nowoczesnym marketingiem, generowaniem trendów oraz stosowaniem materiałów niskiej jakości napędza sztucznie konsumpcję.
Utrudnianie naprawy i jej wysokie koszty skłaniają klientów do kupna nowego sprzętu. Taka filozofia przyczynia się do nadmiernej ilości produkowania elektro odpadów, zużywania zasobów i zanieczyszczania środowiska. Urządzenie może długo służyć i niekoniecznie musi być hamulcem postępu technologicznego. Często kilka części lub oprogramowanie mają główny wpływ na sprawne i szybsze działanie sprzętu.
Aby zmniejszyć ślad środowiskowy, najlepszym rozwiązaniem jest wydłużenie okresu użytkowania sprzętu. Projektanci Fairphone biorą pod uwagę takie kwestie jak: trwałość i solidność sprzętu, łatwość naprawy i wymiany części. Istotna jest również możliwość szybkiego rozłożenia sprzętu na częsci pierwsze i podział materiałów, co ułatwia i przyśpiesza proces recyklingu i zarazem zmniejsza jego energochłonność. Firma dodatkowo udostępnia tutoriale, na podstawie których można samemu przeprowadzić drobne naprawy lub wymienić zużyte części, które można zamówić przez stronę internetową.
Ciekawostką jest dostępność kolorowych pokrowców, które można wydrukować w lokalnym punkcie druku 3D. Opcja druku dostępna jest w wielu kolorach i teksturach. Tym sposobem nie ma potrzeby transportowania pokrowców na duże odległości, co zmniejsza emisję i zużycie zasobów. Dzięki takiemu rozwiązaniu dodatkowo jest wspierana lokalna przedsiębiorczość.
Produkcja i dbałość o pracowników
Chiny są jednym z najważniejszych krajów produkujących elektronikę użytkową, w szczególności jeśli chodzi o proces, który wymaga duży nakład pracy ludzkiej. Celem Fairphone jest tworzenie wspólnych, wzajemnie korzystnych i przejrzystych relacji z producentami, aby zapewniać bezpieczne warunki pracy, godziwą płacę i dobre samopoczucie pracowników.
Partnerzy produkcyjni spełniają wymogi Ethical Trading Initiative i są dobierani w oparciu o ich gotowość do współpracy w kwestiach społecznych i środowiskowych. Nie lekceważąc przy tym wymagań technologicznych. Firma kładzie nacisk na innowacje w relacjach pracowników z firmą. Zespół może wyrażać swoje opinie, brać większy udział w podejmowaniu decyzji, wprowadzaniu usprawnień i negocjacjach. Dla Fairphone’a zadowolenie producentów i pracowników jest wartością i zarazem jednym z celów działalności. Dodatkowo przejrzyste relacje z producentem i z partnerami handlowymi umożliwiają lepszą analizę łańcucha dostaw na każdym etapie.
Fairphone współpracuje z TAOS (Training, Auditing, Organization and Systems ), chińską organizacją, zajmującą się odpowiedzialnością społeczną w sektorze produkcyjnym.
Recykling
Telefony komórkowe są jednym z najczęściej używanych urządzeń elektronicznych na świecie. Ich popularność przyczynia się do tworzenia tysięcy ton odpadów elektronicznych każdego roku. Wiele z tych e-odpadów kończy żywot w krajach rozwijających się, gdzie bezpieczne praktyki recyklingu nie są powszechne. Powoduje to katastrofalne skutki dla lokalnego środowiska i zdrowia ludności.
Fairphone tworzy program bezpiecznego i sprawnego recyklingu. Jednym z jego punktów jest kampania prowadzona w Ghanie, dotycząca elektro odpadów. Firma współpracuje z organizacjami non profit aby udoskonalić proces zbiórki i recyklingu sprzętu elektronicznego.
Firma prowadzi politykę transparentności przedsiębiorstwa. Konsument ma również wgląd do kosztów ekologicznych związanych z produkcją Fairphone'a.
Fairphone - SMARTfone nabiera nowego znaczenia
Firma pokazuje, że w dzisiejszym świecie można wyprodukować nowoczesną elektronikę w sposób odpowiedzialny społecznie i środowiskowo. Nie powoduje to wysokiej ceny produktu, która plasuje się na konkurencyjnym poziomie 300 euro.
Warto zaznaczyć, że pudełko nie zawiera ładowarki, którą wedle potrzeby trzeba zamówić dodatkowo. Wynika to z filozofii firmy i z założenia, że większość osób posiada już tego typu urządzenie.
Fairphone jest ukoronowaniem pracy ludzi, którzy nie myślą tylko kategorią zysku. Rozwiązania stosowane w całym procesie powstawania tego telefonu, pokazują, że w świecie nadkonsumpcji i sztucznie generowanego popytu, można stworzyć urządzenie, które połączy potrzeby klientów z dbałością o ludzi i przyrodę. Fairphone to rozsądna i znakomita alternatywa dla osób, chcących używać nowoczesny sprzęt, nie rezygnując przy tym ze swoich proekologicznych i prospołecznych przekonań.
Komentarze