Klapki PEPCO wycofane z rynku. Uważaj na szkodliwe substancje chemiczne w codziennych produktach
Środa, 13.07.2022. Katarzyna Salus
Fot. Mauro Fantini on Unsplash
Wakacje już w pełni. Spędzamy czas nad wodą oraz w ogrodzie. Niezależnie od miejsca i upodobań, to na co liczymy to odpoczynek i bezpieczeństwo, zanim wrócimy do jesiennych obowiązków. Dlatego w ramach kampanii „Pytaj o chemię” przyjrzeliśmy się produktom, z których korzystamy podczas urlopu – zarówno tym podczas wakacyjnych wyjazdów jak i prac remontowych w ogrodzie i domu.
Z szeroko zakrojonego badania produktów do pływania, ogrodnictwa i majsterkowania wynika, że wiele wyrobów nadal zawiera substancje chemiczne szkodliwe dla ludzi oraz środowiska.
WYNIKI TESTÓW CHEMICZNYCH
30% analizowanych wyrobów zawierało co najmniej jedną substancję stanowiącą bardzo duże zagrożenie (SVHC – substances of very high concern). W 10% badanych produktów znaleziono SVHC w stężeniu powyżej dopuszczalnego progu 0,1% wagi. 7 próbek zawierało plastyfikatory, których stosowanie w produktach przeznaczonych dla konsumentów ograniczono w lipcu 2020 r. ze względu na negatywny wpływ na nasz układ hormonalny. Były to m.in. rękawice ogrodowe oraz fartuszek malarski dla dzieci, które zawierały bardzo szkodliwe plastyfikatory w stężeniu 23%. Oznacza to, że prawie jedna czwarta wyrobu składała się z tych szkodliwych chemikaliów! Substancje te nawet w bardzo niskich stężeniach mogą mieć toksyczny wpływ na zdrowie reprodukcyjne.
Zobacz, w jakich produktach znaleźliśmy szkodliwe substancje
W ramach przeprowadzonych testów chemicznych kupiliśmy i przebadaliśmy 106 produktów z 13 różnych krajów UE. Próbki zostały przesłane do niezależnego, akredytowanego laboratorium w Niemczech, gdzie zostały przeanalizowane pod kątem zawartości substancji stanowiących bardzo duże zagrożenie (SVHC). Są to substancje mogące mieć różne negatywne skutki dla zdrowia człowieka oraz dla środowiska, np. powodować raka, uszkadzać nasze DNA, zaburzać gospodarkę hormonalną albo długo się utrzymywać i akumulować w środowisku.
KLAPKI PEPCO WYCOFANE ZE SKLEPÓW
W Polsce zbadaliśmy produkty sprzedawane w sieci Empik, Pepco oraz Mrówka. Żaden z produktów kupionych przez nas w Polsce nie zawierał SVHC.
Jednak partnerska organizacja z Łotwy, Baltic Environmental Forum Latvia zbadała klapki marki Pepco Latvia. Testy wykazały, że produkt zawierał zbyt wysokie stężenie plastyfikatorów (ftalanu dibutylu tzw. DBP oraz krótkołańcuchowych parafin chlorowanych zwanych SCCP). Produkt z takim stężeniem nie powinien znaleźć się na półkach sklepowych. Po zgłoszeniu wyników badań laboratoryjnych do Pepco Polska otrzymaliśmy odpowiedź, że produkt został wycofany z sieci sklepów, a klienci, którzy go kupili, mogą zwrócić go do sklepu bez konieczności okazania paragonu. Firma poinformowała nas również, że o wynikach testów zawiadomiła dostawcę tego produktu i zapowiedziała wyciągnięcie wobec niego odpowiednich konsekwencji.
Informację o tym, można znaleźć na stronie sklepu: https://pepco.pl/obslugaklienta/wycofane-produkty
JAK SIĘ CHRONIĆ PRZED SZKODLIWYMI SUBSTANCJAMI? POBIERZ APKĘ
Testy chemiczne zostały wykonane w ramach kampanii Pytaj o chemię, nie tylko by sprawdzić, czy firmy przestrzegają prawa i pilnują, aby w sprzedawanych produktach nie znajdowały się zakazane substancje. Chcieliśmy w ten sposób zwrócić uwagę konsumentów na tę tematykę oraz zachęcić do zwiększania swojej wiedzy, jak również do korzystania z prawa do informacji.
Unijne rozporządzeni REACH nakłada na wszystkie firmy produkujące, sprzedające lub importujące na terenie Unii Europejskiej, obowiązek udzielenia informacji konsumentom na ich zapytanie. Firmy mają 45 dni, aby odpowiedzieć klientom, jeśli produkt zawiera SVHC w stężeniu powyżej 0,1%. My ze swojej strony rekomendujemy, aby firmy odpowiadały na zapytania, nawet jeśli produkt nie zawiera żadnych SVHC, czego prawo już nie nakazuje.
Aby ułatwić komunikację z firmami powstała aplikacja na smartfony Pytaj o chemię. Skanując produkt możesz znaleźć informacje o niektórych wyrobach, jeśli firmy dodały je do bazy lub wysłać zapytania korzystając z szablonu listu.
W ramach europejskich testów produktów zbadano także 25 wyrobów już wprowadzonych do bazy danych aplikacji Pytaj o chemię, by zweryfikować poprawność danych przedstawianych konsumentom. Tylko jeden z produktów z bazy aplikacji zawierał SVHC w stężeniu powyżej 0,1% wagi. Właściwą firmę już poproszono o poprawienie tej informacji.
BADANE CHEMIKALIA
- Ftalany czyli estry kwasu ftalowego, to grupa około 40 substancji chemicznych, które są używane głównie jako plastyfikatory do PVC. Niektóre z nich mają działanie zaburzające gospodarkę hormonalną, co oznacza, że mogą wpływać na hormony w organizmie; mogą szkodzić płodności i szkodzić nienarodzonemu dziecku, na przykład poprzez utrudnianie dojrzewania płciowego. Niektóre ftalany wykazują działanie antyandrogenne, takie jak zmniejszona produkcja testosteronu i mogą mieć szkodliwy wpływ na czynność jąder. Plastyfikatory mogą parować z artykułów, a ludzie są narażeni na działanie tych substancji przez skórę i oddychanie.
- SCCP są toksyczne w niskich stężeniach dla organizmów wodnych, zakłócają funkcje endokrynologiczne i podejrzewa się, że powodują raka u ludzi. SCCP są stosowane jako zmiękczacze i środki zmniejszające palność w artykułach z PVC, a także ich podstawowe zastosowanie jako smary w cięciu metali. W 2017 roku rządy zgodziły się na umieszczenie SCCP w konwencji sztokholmskiej do globalnej eliminacji. To plasuje SCCP jako jedną z najgorszych chemikaliów na świecie. Od tego czasu wprowadzanie do obrotu artykułów zawierających SCCP w stężeniu powyżej 0,15% jest zabronione.
- Metale ciężkie czyli rtęć, kadm, arsen, chrom i ołów. Zwykle ich śladowe ilości występują w naturze. Wiele z nich jest niezbędnych dla roślin, zwierząt i ludzi, ale nawet w lekko podwyższonym stężeniu mogą być szkodliwe. Część gleb w różnych miejscach świata jest poważnie zanieczyszczona metalami ciężkimi, które mogą przenikać do wód gruntowych, a następnie akumulować się w roślinach, ale także w kościach, wątrobie, nerkach i czerwonych krwinkach zwierząt i ludzi. Niektóre metale ciężkie i/lub ich związki są rakotwórcze, szkodliwe dla rozrodczości lub mają negatywny wpływ na układ nerwowy i takie narządy jak nerki i wątroba. Są stosowane w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych, sprzęcie AGD, biżuterii i zabawkach.
- Alkilofenole, w tym nonylofenole (NP), często stosuje się w detergentach, farbach, pestycydach i przetwórstwie tekstyliów. Działają podobnie do hormonów i mogą wywoływać problemy ze zdrowiem reprodukcyjnym. Są szczególnie szkodliwe dla organizmów wodnych, wpływają negatywnie na rozwój samców ryb i powodują szkody w ich rozrodczości.
- Bisfenol A (BPA) to kolejna szkodliwa substancja występująca w wyrobach konsumenckich. Od lat 60. XX wieku jest wykorzystywana w produkcji twardych plastików (poliwęglanów) i żywic epoksydowych. BPA stosuje się w wielu różnych artykułach, od puszek do żywności i napojów, przez rury wodociągowe, bidony, butelki i kubki po obudowy urządzeń elektronicznych, a nawet zabawki. Ze względu na szerokie zastosowanie BPA konsumenci są narażeni na kontakt z tą substancją na wiele sposobów, np. przez spożywanie żywności i wody. Od 2018 roku BPA jest zaliczany do SVHC jako substancja endokrynnie czynna (zaburzająca gospodarkę hormonalną) i mająca toksyczny wpływ na rozrodczość. Działanie BPA jest podobne do estrogenu, co może być szkodliwe dla zdrowia reprodukcyjnego, a nawet dla rozwoju mózgu płodów i niemowląt.
- Azodikarbonamid (ADCA) jest stosowany jako środek spieniający przy produkcji piankowych tworzyw sztucznych, z jakich produkowane są np. maty do jogi. ADCA znajduje się na liście SVHC od 2012 roku, z powodu wykazanych związków z problemami z oddychaniem, alergiami i astmą.
- Siloksany D4, D5 i D6 słabo rozkładają się w środowisku naturalnym, akumulują się w organizmach żywych i mają na nie toksyczny wpływ. D4 podejrzewa się także o szkodliwy wpływ na płodność. Siloksany stosuje się do produkcji silikonów, dlatego ich zawartość stwierdzono na przykład w czepkach pływackich lub okularach do pływania wykonanych z silikonu.
- Fenole benzotriazolowe są stosowane jako stabilizatory UV w tworzywach sztucznych, a także w kosmetykach, w tym tych z filtrem UV. One także trudno się rozkładają i akumulują się w z środowisku oraz w organizmach żywych, na które mają toksyczny wpływ.
- Formamid i dietyloformamid to bardzo lotne związki organiczne o toksycznym wpływie na zdrowie reprodukcyjne, czyli na naszą płodność. Formamid może powstać podczas spieniania plastików, dlatego często jest wykrywany w akcesoriach do pływania, klapkach i matach do jogi.
- Opóźniacze palenia najczęściej występują w meblach, urządzeniach elektronicznych, materiałach budowlanych i pojazdach. Mają zmniejszać ich łatwopalność. Często stosuje się bromowane i chlorowane opóźniacze palenia lub związki fosforoorganiczne. Od dawna wiadomo jednak, że wiele z nich w nikłym stopniu ulega rozkładowi, akumuluje się w środowisku i ma toksyczny wpływ zarówno na nie, jak i na człowieka. Dlatego wykrywa się je obecnie w powietrzu, glebie, wodzie, w organizmach ludzi i zwierząt. Różne badania wskazują na związek między bromowanymi opóźniaczami palenia a rakiem tarczycy. Ze względu na szkodliwy wpływ na ludzi i środowisko wiele opóźniaczy palenia zaliczono do SVHC, a niektóre dodatkowo do trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO), zgodnie z rozporządzeniem UE (rozporządzenie o TZO 2019/1021/EU).
▼ rozwiń
Komentarze
