Firma McDonald’s obsługuje ponad 63 miliony konsumentów i konsumentek dziennie w 40 tysiącach restauracji w 119 krajach na całym świecie. Wszystko zaczęło się od niewielkiej jadłodajni dla zmotoryzowanych otwartej w Kalifornii w 1948 r. 70 lat później to ogromna korporacja, która zatrudnia ponad 2,2 miliona ludzi, licząc zarówno pracowników własnych, jak i zatrudnionych przez franczyzobiorców. Ze względu na swoją wielkość i zasięg działalności McDonald’s zajmuje znaczącą pozycję w kilku globalnych łańcuchach dostaw i wywiera istotny wpływ na politykę żywnościową. W 2021 r. firma i jej franczyzy zarobiły na sprzedaży ponad 112 miliardów dolarów – to więcej niż wynosi PKB większości krajów świata. McDonald’s twierdzi między innymi, że jest jednym z największych nabywców wołowiny i ryb na ziemi.

 

 

Stany Zjednoczone, kolebka tej sieci restauracyjnej, pozostają jej głównym rynkiem, Chiny i Japonia to główne rynki firmy w Azji. W Europie zaś najwięcej restauracji McDonald’s jest we Francji. W 2021 r. 93% restauracji McDonald’s było franczyzami. Ich największa sieć franczyzowa to Arcos Dorados, kontrolująca ponad dwa tysiące lokali w 20 krajach w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach – z czego mniej więcej połowa znajduje się w Brazylii.

 

Brazylia jest dla firmy McDonald’s nie tylko ważnym rynkiem konsumenckim, ale także istotnym krajem pochodzenia produktów sprzedawanych przez nią zarówno na rynku lokalnym, jak i globalnym. Wołowina, kawa i sok pomarańczowy to przykłady brazylijskich produktów często obecnych w menu sieci. Ponadto kraj jest ważnym producentem soi wykorzystywanej jako pasza dla kurczaków serwowanych w restauracjach McDonald’s. Z sektorami rolniczymi, z których pochodzą wspomniane produkty, wiąże się z wiele problemów, takich jak łamanie praw pracowniczych – w najpoważniejszych przypadkach nawet praca niewolnicza – a także szkodliwy wpływ na środowisko, w tym wylesianie oraz niszczenie tradycyjnych społeczności. W Brazylii dochodzi do takich sytuacji nawet w certyfikowanych gospodarstwach rolnych, skąd pochodzi znaczna część produktów uznawanych przez McDonald’s za priorytetowe w zakresie monitoringu społecznego i środowiskowego.

 

Tymczasem, McDonald’s wymienia wołowinę, kurczaki – oraz soję stosowaną jako pasza – kawę, olej palmowy, ryby i włókna roślinne – wykorzystywane w opakowaniach – jako produkty priorytetowe w zakresie kontroli społecznej i środowiskowej. W tych sektorach korporacja wprowadziła szereg kryteriów i konkretnych działań w celu monitorowania swojego łańcucha dostaw. Jednak mimo tej polityki łańcuch dostaw firmy jest narażony na rozmaite czynniki ryzyka związane z realiami brazylijskich obszarów wiejskich. Wylesianie, praca niewolnicza, łamanie praw pracowniczych i niszczenie tradycyjnych społeczności należą do zagrożeń bezpośrednio lub pośrednio związanych z siecią dostawców zaopatrujących restauracje McDonald’s. Znaczna część tych zagrożeń dotyczy właśnie produktów uznawanych przez McDonald’s za priorytety w zakresie kontroli społecznej i środowiskowej. Ale nie tylko ich. Inne sektory także napotykają trudności w sprostaniu wymogom sprawiedliwego i odpowiedzialnego rolnictwa.

 

McDonald’s utrzymuje, że w 99,4% wspiera łańcuchy dostaw wołowiny wolne od wylesiania. Aby pomóc zrealizować ten cel, Arcos Dorados, firma zarządzająca franczyzami sieci McDonald’s w Ameryce Łacińskiej, monitoruje, jak twierdzi, 100% pastwisk swoich bezpośrednich dostawców. Jednak dostawcy bezpośredni – ci, którzy wysyłają hodowane przez siebie zwierzęta prosto na ubój – to tylko ostatnie ogniowo w długim łańcuchu firm i gospodarstw składających się na brazylijską hodowlę bydła. Na większości farm zwierzęta są hodowane tylko do pewnego wieku, a następnie przekazywane na końcowy opas przed ubojem do innych gospodarstw, skąd trafiają do rzeźni. Większość przypadków wylesiania i pracy niewolniczej dotyczy właśnie takich gospodarstw. Przykładem jest firma JBS – największego przedsiębiorstwa mięsnego w Brazylii, od dawna zaopatrującego restauracje McDonald’s w tym kraju. Zakłady JBS w Campo Grande były wymieniane w artykułach o farmach wykorzystujących pracę niewolniczą, a także stały się przedmiotem śledztwa w sprawie nielegalnego użycia ognia w regionie Pantanal.

 

W raporcie "McDonald's. Ślad giganta" organizacja Repórter Brasil przedstawia konkretne przykłady zagrożeń związanych z trzema produktami figurującymi w menu tej sieci fast-foodowej na całym świecie: wołowiną, kawą i sokiem pomarańczowym. Ponadto przedmiotem naszej analizy jest także soja, wykorzystywana do wyrobu paszy dla kurczaków serwowanych przez McDonald’s.

 

Korporacje. Czas na regulacje