Przy wsparciu lokalnych i międzynarodowych organizacji Ugandczycy na przedmieściach Kampali zbieraja zalegające jeszcze wszędzie jednorazowe torebki i przetwarzają je na takie produkty jak koszyki, trwałe torby na zakupy, buty a nawet dachówki. Jest to nie tylko wyraz troski o środowisko ale także walka o przetrwanie - porzucone na ulicy foliówki zatykały kanalizację powodując powodzie, raniły zwierzeta a nawet zwiekszały ryzyko zachorowań na malarię (woda nie znajdująca odpływu to doskonałe miejsce dla rozmnażania się komarów).

Projekt ten to także świetny sposób na generowanie alternatywnego źródła dochodu. "Biedni mieszkańcy przedmieść mogą teraz zarabiać zbierając plastikowe torby i inne materiały z polietylenu" - mówi prezes lokalnej organizacji Kawempe.



Rocznie na świecie wprowadza się na rynek prawie bilion plastikowych jednorazówek. Po wykorzystaniu powstaje z nich 18 milionów ton odpadów. Jak pokazują dane międzynarodowej organizacji „ReusableBags”, jedna torebka foliowa produkowana jest w ciągu jednej sekundy, używana jest średnio dwadzieścia pięć minut, a rozkłada się od stu do czterystu lat.

Powoduje to nie tylko szybkie wypełnianie składowisk odpadów, ale również zaśmiecenie krajobrazu w miastach i na wsi; wiatr roznosi torebki, zanieczyszczając nimi ulice, trawniki i drzewa, drogi, parki, lasy, stawy, zatykają one kanalizację przeciwdeszczową, powodują śmierć zwierząt, są nawet przyczyną wypadków samochodowych. Kolejnym problemem natury środowiskowej i zdrowotnej jest fakt, że do produkcji jednorazowych torebek foliowych wykorzystywane są: nieodnawialne surowce (ropa naftowa, gaz), których zasoby kurczą się gwałtownie oraz benzen, będący jedną z przyczyn występowania białaczki. Sam proces produkcyjny powoduje zanieczyszczenia wody, powietrza i ziemi. Z kolei podczas utylizacji, zwłaszcza spalania toreb foliowych, powstaje wiele szkodliwych dla życia ludzkiego substancji (dioksyn).

Ze zjawiskiem masowego rozdawnictwa jednorazowych torebek foliowych wiążą się także problemy natury psychologicznej i społecznej: przyzwyczajanie konsumenta do marnotrawstwa, bezmyślnej i nieodpowiedzialnej konsumpcji; znieczulenie na problem eksploatacji nieodnawialnych surowców naturalnych; znieczulenie na problem odpadów.

Pomimo zagrożeń jakie niosą za sobą procesy produkcji, używania i utylizacji jednorazowych torebek foliowych, w Polsce nadal brak działań nakazujących zmniejszenie ich ilości. Zarówno projekt nowej ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (z dn. 22.08.2007r.), jak i regulacje na poziomie poszczególnych województw, nie rozwiązują problemu nadmiaru produkcji i konsumpcji jednorazowych torebek foliowych na terenie Polski. Tymczasem w innych krajach istnieje już szereg różnych rozwiązań:

• całkowity zakaz dystrybucji toreb foliowych – Francja (Korsyka i kilka innych regionów), Australia (kilka regionów), Japonia (kilka dni każdego miesiąca), Mauritius, Nowa Zelandia, Indie oraz RPA (zakaz produkcji/importu toreb z folii o grubości<30 ľm);
• zakaz dystrybucji darmowych toreb – Holandia, Islandia, Ruanda, Korea Południowa, Bangladesz, Pakistan, Nepal, Nowa Gwinea;
• opodatkowanie toreb foliowych – Irlandia (w 2002r. nałożono podatek 0,15 Euro od 1 torby; liczba dystrybuowanych toreb spadła o 90% już po 3 miesiącach), Dania, Finlandia, Francja, Kenia, Niemcy, Szwajcaria.

Wymienione kraje, jak i wiele innych, bardzo mocno angażują się w akcje zastępowania jednorazowych torebek torbami wielokrotnego użytku. Akcje te są przeprowadzane zarówno w skali państw, jak i regionów. Jednym z takich przedsięwzięć jest akcja przeprowadzona we Francji przez Agencję Środowiska i Energii, Carrefour i Ecobilan. Analiza dotyczyła oceny cyklu życia (ISO 14040-14043) czterech rodzajów toreb na zakupy, a jej wyniki są jednoznaczne: najlepszym rozwiązaniem, również ekonomicznym, są dla ochrony środowiska torby wielokrotnego użytku [www.fne.asso.fr]. Ekologiczne torby wielokrotnego użytku z płótna (bawełniane, lniane) są nie tylko trwałe, co pozwala na ich użytkowanie nawet do 2-5 lat i tym samym zmniejsza ilość odpadów powstających przez używanie jednorazowych torebek foliowych, lecz także biodegradowalne.

W Polsce zmiana nastawienia konsumentów do problemu wynikającego ze stosowania torebek foliowych jest ogromnym wyzwaniem. Pomimo, że istnieją już inicjatywy wprowadzania toreb wielokrotnego użytku, np. w niektórych sieciach sklepów, barierą jest jednak mentalność konsumentów – jednorazowe torebki foliowe są rozdawane za darmo, torby wielokrotnego użytku są natomiast płatne.

Aby przeczytać więcej o projekcie w Ugandzie kliknij tutaj