Zasada 6R w praktyce, czyli praktyczny poradnik jak konsumować odpowiedzialnie
Poniedziałek, 24.08.2020. Dominika Cieślar
Fot. Srdjan Randjelovic/shutterstock
Kwestie związane ze świadomą konsumpcją i bardziej odpowiedzialnymi działaniami wydają się przybierać na znaczeniu. Co o tym świadczy? Chociażby fakt, że zasada 3R ewoluowała do zasady 6R, czyli zdecydowanie zwiększyła swój zasięg działania i mówi nam o wiele więcej niż pierwotna zasada 3R. Czym jest zasada 6R i z czym się ją je?
Rethink, czyli pomyśl czy rzeczywiście potrzebujesz danej rzeczy. Jak się okazuje często dokonujemy zakupów pod wpływem impulsu, nie zastanawiając się czy naprawdę potrzebujemy danej rzeczy. Często nieprzemyślany zakup szybko ląduje w koszu. Hałdy na wysypiskach śmieci są już wystarczająco wielkie, nie warto dokładać kolejnych kilogramów. Zasada ta skłania nas do krytycznego myślenia. Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego sprzęt AGD/RTV najczęściej psuje się w momencie wygaśnięcia gwarancji? Dlaczego dzień po premierze nowego smartphone’a, już pojawia się kolejny? Dlaczego koszt naprawy często oscyluje w okolicach zakupu nowego sprzętu? Dzieje się tak poprzez marketing, który nakręca spiralę sprzedaży. ONZ podaje, że od kilku lat świat produkuje ponad 20 milionów ton śmieci elektronicznych rocznie.
Co możesz zrobić już dziś by przyczynić się do zmiany, czyli rethink w praktyce:
- nie daj się manipulować reklamom. Bądź krytycznym konsumentem!
- sam decyduj w jaki sposób, co i kiedy kupujesz. Badaj swoje autentyczne potrzeby
- zwracaj uwagę na szczegóły produktu, kraj pochodzenia, w skrócie: czytaj etykiety, a jeśli masz wątpliwości, zapytaj sprzedawcy
- doceniaj i kupuj polskie produkty, to przyczynia się do zmniejszenia śladu węglowego
- kupuj certyfikowane produkty (GOTS, Fairtrade, FairWear, OEKO-TEX)
Refuse, odmawiaj i nie daj się wprowadzić w kompulsywną konsumpcję. Ta zasada zachęca do minimalizmu i do zwrócenia większej uwagi na kwestie niematerialne, takie jak: harmonia, spokój, równowaga czy natura. Odmawianie przyczynia się do wspierania ruchów slow (slow life, slow food, itp.) Coraz więcej ludzi zaczyna dbać o równowagę między pracą a życiem prywatnym (z ang. work-life balance). Ostatnimi czasy popularna staje się postawa dekonsumpcji, czyli świadome ograniczanie swoich zakupów. Jak się okazuje ciągły wzrost gospodarczy nie jest gwarantem szczęścia, coraz częściej mówi się o tym, że szczęście wywołują pozamaterialne czynniki, takie jak: obcowanie z naturą, trwałe przyjaźnie, kultura, silne społeczności lokalne, itp.
Co możesz zrobić już dziś by przyczynić się do zmiany, czyli refuse w praktyce:
- ogranicz chodzenie do sklepu, pozwoli ci to zaoszczędzić czas i nauczy lepszej organizacji i planowania
- nie traktuj mody jako terapii na gorsze dni, staraj się podchodzić do zakupu ubrań z umiarem
- pamiętaj, nie zawsze musisz być online. Od czasu do czasu warto się wyłączyć i zobaczyć, co można zrobić z wolnym czasem
- zastanów się w czym upatrujesz poczucie szczęścia? Czy kupując nowe ubranie, czy może spotykając się z przyjaciółmi?
Reduce, kupuj tylko to, co jest niezbędne. Ogranicz się do absolutnego minimum. Jak wiadomo, to ile kupujemy ma wpływ na to ile surowców, energii i wody jest zużywane. Warto mieć na uwadze kondycję naszej planety.
Czy wiesz czym jest ślad węglowy? To ilość wszystkich gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla, metanu i kilku innych gazów) emitowanych w związku z działalnością człowieka. Dla przeciętnego Polaka ślad węglowy wynosi on 8000 kg CO2. Tymczasem światowy cel to tylko 2000 kg CO2 na osobę. Istnieją nawet specjalne strony, gdzie można obliczyć w przybliżeniu swój ślad węglowy (https://waznamisjazdrowaemisja.pl/kalkulator-sladu-weglowego/). Przelicz i zastanów się co możesz zrobić, by go zmniejszyć. Poniżej kilka wskazówek.
Co możesz zrobić już dziś by przyczynić się do zmiany, czyli reduce w praktyce:
- nie wyrzucaj jedzenia. Kupuj tylko tyle, ile jesteś w stanie spożyć.
- zrezygnuj z wielorazowych, podwójnych opakowań. Staraj się kupować produkty minimalnie opakowane
- noś przy sobie własną torbę na zakupy
- jeśli możesz zamiast samochodu albo transportu publicznego wybrać rower, to nie wahaj się to zrobić!
- wyłączaj niepracujące sprzęty, nie trzymaj niepotrzebnie ładowarek w gniazdkach, drukuj dwustronnie (jeśli to konieczne). To drobne sprawy, ale w ciągu dnia może nazbierać się całkiem spora lista działań, które można podjąć, by funkcjonowało nam sprawniej i bardziej optymalnie.
Reuse, używaj produktów wielokrotnie w myśl upcyclingu, czyli metody polegającej na ponownym wykorzystaniu i nadaniu nowego życia produktowi. Zamiast wyrzucać, zastanów się jak możesz wykorzystać ponownie nieużywany przedmiot. Upcycling to świetne ćwiczenie kreatywności! Stary t-shirt może posłużyć na szmatkę kuchenną, pudełko po lodach idealnie sprawdza się do mrożenia pietruszki, skorupki po jajkach sprawdzają się jako nawóz do roślin, fusy po kawie to doskonały peeling. To tylko parę wskazówek jak nadać drugie życie produktowi. Z pewnością jest ich o wiele więcej, jedyne co może być ograniczeniem, to nasza wyobraźnia.
Co możesz zrobić już dziś by przyczynić się do zmiany, czyli reuse w praktyce:
- resztki papieru mogą służyć jako brudnopis
- dziel się ubraniami, książkami, zabawkami, których już nie używasz
- bierz udział w bezgotówkowych wymianach ubrań (tzw. swap party)
- wykorzystuj słoiki na domowe przetwory (nie kupuj nowych!)
- wymieniaj się z przyjaciółmi filmami, książkami, płytami itp., to pozwoli uniknąć kupowania tych samych rzeczy przez wiele osób i na pewno przyczyni się do zacieśnienia i wzmocnienia relacji
Pamiętaj!
istnieje niezliczona ilość pomysłów na spędzanie wolnego czasu i na wykorzystywanie zużytych produktów. Daj się ponieść wyobraźni i stwórz “coś z niczego”. Dobra zabawa i satysfakcja gwarantowana!
Recycle, najbardziej znana metoda odzyskiwania i ponownego używania odpadów oraz surowców, z których dany produkt został wytworzony. Ważne jest, by odpowiednio segregować śmieci, tak aby ułatwić ich dalszy recykling. Szczególnie istotne powinny być dla nas pojemniki na elektrośmieci, baterie i świetlówki. Ważne jest by szkodliwe odpady, które wydzielają nie przedostawały się do wód gruntowych i do gleby.
Co możesz zrobić już dziś by przyczynić się do zmiany, czyli recycle w praktyce:
- segreguj właściwie odpady
- nie wyrzucaj elektrośmieci do zwykłych pojemników na kosze (zanieś je do miejsc specjalnie do tego przeznaczonych)
- przeterminowane leki oddaj do apteki
- kompostuj odpady organiczne
Recover, czyli nim zdecydujesz się na wymianę sprzętu, postaraj się go naprawić albo zleć komuś, kto zajmuje się naprawą sprzętów. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu naprawa sprzętów domowych, butów czy ubrań było normą. Ludzie używali sprzętów, które działały bezawaryjnie przez wiele lat, a jeśli się popsuły były reperowane. Dziś żyjemy w czasach, w których naprawa nie jest “w cenie”. Zwróć uwagę, że producenci często celowo “postarzają” produkt, tak by konsument mógł go szybko wymienić na nowszy model. Często jest to bardziej opłacalne niż naprawa.
Z dobrych wiadomości: Czy spotkaliście się kiedyś z określeniem Fairphone (etyczny telefon)? To firma, która zajmuje się opracowywaniem smartfonów zaprojektowanych i wyprodukowanych przy minimalnym wpływie na środowisko naturalne. Dbają również o to, by poszczególne komponenty telefonu dało się łatwo wymienić (np. ekran w smartfonie). Jak widać, można inaczej, nie poddając się konsumpcjonizmowi.
Co możesz zrobić już dziś by przyczynić się do zmiany, czyli recover w praktyce:
- poznaj okoliczne punkty usługowe jak szewc, krawiec, kaletnik, introligator, itp.
- korzystaj z punktów naprawy elektroniki
- wspieraj i angażuj się w kampanie społecznie walczące z konsumpcjonizmem i nieuczciwymi praktykami producentów. Pamiętaj Twój głos i Twoje działania mają znaczenie.
- jeśli możesz korzystaj z komputera stacjonarnego (znacznie łatwiej dokonać w nim usprawnień i wymiany podzespołów niż w laptopie)
Zasady te pomagają nam dokonywać bardziej świadomych, uczciwych i satysfakcjonujących wyborów. Każdego dnia jesteśmy atakowani z różnych stron ofertami, promocjami, reklamami, które zachęcają nas do tego, by posiadać coraz więcej i więcej. Może jednak warto zatrzymać się i pomyśleć w oparciu o jakie zasady chcemy dokonywać wyborów? Zasada 6R zdaje się być dobrą pomocą dla osób, które nie chcą poddawać się manipulacji i impulsywnym działaniom, którym zależy na bardziej świadomym i odpowiedzialnym podejściu do kwestii związanych z konsumpcją.
Bibliografia:
W. Patrzałek, Dekonsumcpja. Motywy. Cele. Funkcje., Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2019
Instytut Globalnej Odpowiedzialności, http://surowce.igo.org.pl/dzialaj/.
Komentarze
